Η πόλη της Κομοτηνής

Δημοτικός Κήπος
Ο Δημοτικός Κήπος βρίσκεται πίσω από το κεντρικό ηρώο της πόλης και καλύπτει έκταση 21 στρεμμάτων. Είναι από τους ωραιότερους της Βόρειας Ελλάδας, με υψηλόκορμα δέντρα και όμορφα λουλούδια. Τους καλοκαιρινούς μήνες λειτουργεί αναψυκτήριο, ενώ πίδακες με πολύχρωμα νερά δημιουργούν τις νυχτερινές ώρες ένα υπέροχο θέαμα. Στο νότιο άκρο του Δημοτικού Κήπου θα συναντήσουμε το παρεκκλήσι της πολιούχου της πόλης Αγίας Παρασκευής. Είναι κτισμένο κοντά στα θεμέλια ομώνυμου βυζαντινού ναού, τον οποίο γκρέμισαν οι Τούρκοι όταν μετέτρεψαν την περιοχή σε μουσουλμανικά νεκροταφεία. Στο σημείο όπου βρισκόταν ο βυζαντινός ναός έγινε από τον Μ.Ο.Κ. συμβολική αναστήλωση με την τοποθέτηση ενός κίονα που διασώθηκε από την καταστροφή.

Δημοτική Βιβλιοθήκη

Βρίσκεται  στην οδό Σαμοθράκης 12. Το κτίριο είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα τοπικής αστικής κατοικίας των αρχών του 20ου αιώνα. Διόροφο με ευρύχωρες αίθουσες όπου φυλάσσονται 14.000 βιβλία, ταξινομημένα σε κατηγορίες και είδη, και με μεγάλη αίθουσα αναγνωστηρίου. Αγοράσθηκε από τον Δήμο και αναπαλαιώθηκε. Από τα βιβλία ξεχωρίζουν εκείνα που αφορούν στην Ιστορία και στον Πολιτισμό
της Θράκης και αποτελούν για όλους τους κατοίκους και πιο πολύ για τους νέους και τις νέες, σημαντική πηγή γνώσης και πληροφοριών. Εκτός από τα βιβλία που αφορούν στην Θράκη, υπάρχουν και τόμοι ποικίλης επιστημονικής γνώσης, καθώς και συγγράμματα Φιλοσοφικά, Κοινωνιολογικά, Λαογραφικά και τόμοι βιβλίων Ελληνικής και Ξένης Λογοτεχνίας.

Η Τσανάκλειος
Επιβλητικό οικοδόμημα της τελευταίας περιόδου του εκλεκτικισμού στην οδό Δημοκρίτου 17, που ανεγέρθηκε για να χρησιμεύσει ως εκπαιδευτήριο με δαπάνες του αποδήμου Κομοτηναίου ευεργέτη Νέστορα Τσανακλή.

Ο ίδιος έστελνε, κάθε χρόνο, από την Αίγυπτο 200 χρυσές λύρες για την μισθοδοσία των δασκάλων της ελληνικής κοινότητας στα δύσκολα χρόνια του οθωμανικού ζυγού.

Στην Τσανάκλειο στεγαζόταν η Γενική Διοίκηση Θράκης (1922-1954), η Νομαρχία Ροδόπης (1954-1972) και η Πρυτανεία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Ίδρυμα Παπανικολάου  

Το ίδρυμα και το κτίριο που στεγάζει είναι προσφορά του ευεργέτη της πόλης Νικολάου Ζ. Παπανικολάου. Φέρει την ονομασία “Ίδρυμα οικογενείας Νικολάου Ζ. Παπανικολάου, συμβολαιογράφου Κομοτηνής –Βυζαντινό Μουσείο, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών”, συστάθηκε το 1988, ενώ το μουσείο εγκαινιάστηκε στις 3 Μαρτίου του 1991. Το κτίριο που στεγάζει το ίδρυμα, παραπλεύρως του νομαρχιακού μεγάρου, αποτελείται από ημιυπόγειο και δύο ορόφους.

Στον δεύτερο όροφο, με εμβαδό 886 τ.μ., στεγάζεται το μουσείο με σπάνια εκθέματα, όπως χειρόγραφα σε πάπυρο ή περγαμηνή, κεραμικά, καθώς και εκθέματα πρώτων μεταβυζαντινών χρόνων, μέσα σε μια εντυπωσιακή διάταξη 120 μεγάλων υάλινων προθηκών. Η επίσκεψη στο Μουσείο είναι δυνατή μετά από συνεννόηση με τον υπεύθυνο.

Στον πρώτο όροφο βρίσκεται το αμφιθέατρο, 420 θέσεων, με επικλινείς βαθμίδες σε σχήμα πετάλου. Στο ημιυπόγειο λειτουργεί αίθουσα καλλιτεχνικών εκθέσεων και υπάρχουν χώροι για την μελλοντική εγκατάσταση βιβλιοθήκης και αναγνωστηρίου, καθώς και εργαστηρίων αγιογραφίας και ξυλογλυπτικής που προβλέπεται να ιδρυθούν.